Ba bài thơ của L. Aragon

3 bài thơ của Louis Aragon

Louis Aragon (1897 - 1982)
nhà thơ, nhà văn, nhà chính trị Pháp,
thành viên của Viện hàn lâm Goncourt.

Tình hạnh phúc không hề có

 

Con người chẳng có quyền gì. Không ở trong sức mạnh

Không ở trong tim, trong sự yếu đuối của mình

Khi dang rộng vòng tay – thì tai họa đứng sau lưng

Xiết chặt vào lòng – là giết mình mãi mãi

Sự hành hạ con người đôi cánh rộng mở ra

Tình hạnh phúc không hề có.

 

Bị tước mất vũ khí, đời người lính còn gì

Khi người ta đem đặt thứ khác vào số phận

Mỗi buổi sáng thức giấc thấy đời trống vắng

Rồi chờ đợi buổi chiều với một nỗi buồn thương

Không cần nước mắt đâu. Đó là cuộc đời anh

Tình hạnh phúc không hề có.

 

Tình của anh và nỗi đau, nỗi đau đớn của anh

Như con chim bị thương, em trong tim anh đó

Anh và em bước đi dưới ánh mắt thiên hạ.

Anh bện vào những lời rồi nhắc lại những lời anh

Vì đôi mắt của em mà người ta xin chết sẵn sàng

Tình hạnh phúc không hề có.

 

Không, ta đã muộn màng để học cách sống từ đầu

Cứ để cho hai con tim trong buổi chiều cùng đau khổ

Cần đau đớn để cho bài ca sinh hạ

Và lòng thương, khi đám cháy đã không còn

Cần thổn thức để cùng cây đàn ghi ta hát lên

Tình hạnh phúc không hề có.

 

Không có trên đời tình yêu mà không biết đến đau thương

Không có trên đời tình yêu mà khổ đau không mang đến

Không có trên đời tình yêu mà không sống bằng đau đớn

Và anh cũng như em, vẫn yêu đất nước quê hương

Không có tình yêu mà không có nước mắt, đau buồn

Tình hạnh phúc không có nhưng tình vẫn sống

Và đâu phải vì điều này mà anh hết yêu em.

 

Sao cá đen

 

Bầu trời xanh soi mình trên dòng nước

Một con thuyền trên sóng nước tròng trành

Con thuyền nghiêng, nghiêng hẳn về một bên

Người đánh cá khỏa chân trên dòng nước.

Ánh mặt trời vàng, lăn tăn gợn nước

Khi thuyền ghé vào lớp cát tận cùng

Người vẽ những tia sáng tối đan xen

Ngày giấu mình sâu trong làn nước biếc

Trong mắt Thiên ngư đọng một nỗi buồn.

Nguyễn Viết Thắng dịch

 
Elsa Triolet (1896-1970)

Vợ của Aragon là bà Elsa Triolet (1896-1970), cũng là một nhà văn lớn, gốc Nga Do Thái, được giải Goncourt năm 1944.  Bà là em vợ của nhà thơ Maiakovskii, đầu tiên lấy một sĩ quan quân đội Pháp tên là Triolet (do vậy mang họ Triolet, còn họ của bà lúc sinh ra là Kagan), di tản sang Pháp, nhưng sau đó bỏ viên sĩ quan này. Đến quãng năm 1928 thì Aragon và Elsa quen nhau, nhưng đến năm 1939 họ mới cưới nhau. Bà Elsa đã có ảnh hưởng vô cùng lớn đến Aragon. Việc ông tham gia Đảng Cộng Sản Pháp cũng là do ảnh hưởng của bà. Các bài thơ ông viết có Elsa trong đó, là viết về bà.
Bài thơ Prose du bonheur et d’Elsa (Bài thơ về hạnh phúc và về Elsa) là một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của Louis Aragon trong tập thơ “Le roman inachevé” (1956).
Bài thơ Prose du bonheur et d’Elsa (một đoạn trích) được nhà thơ Tế Hanh dịch rất hay sang tiếng Việt với nhan đề Tình yêu và hạnh phúc, và trở thành một trong những bài thơ dịch được yêu thích nhất ở Việt Nam.


TÌNH YÊU VÀ HẠNH PHÚC

Chuyện nhân thế nhờ em anh biết được
Anh nhìn đời theo con mắt của em
Anh học em như người ta tìm nước suối
Như người ta nhìn ngôi sao mơ ước
Như của khách qua lặp lại khúc êm đềm,
Một thoáng rung anh cũng rõ ràng thêm
Tất cả những gì về anh nhờ em anh mới rõ
Ngày đã đứng trưa trời có lẽ xanh rồi,
Hạnh phúc không phải ngọn đèn nơi quán nhỏ
Em cầm tay anh trong cuộc đời đau khổ
Mà con người chưa biết nghĩa chung đôi
Em cầm tay anh như một người yêu sung sướng nhất đời
Anh vừa thốt ra một lời tự thú
Câu thơ nào đã gợi câu thơ đây
Như biển với người bơi – Như bàn chân và cát lún,
Như tấm khăn bàn và trán người tựa ngủ,
Cửa sổ với cơn giông. Mặt gương và cánh chim bay
Bàn tay em ve vuốt chiếc bao tay
Anh nói thế phải chăng trời bắt tội
Anh đã bán cả tâm tư bán cả bóng hình
Anh đã để trái tim trên lẽ phải,
Anh đã nói điệu vần không cưỡng lại
Không đắn đo anh đã tỏ tận tình
Ai chẳng run lên khi cho hạnh phúc về mình
Hạnh phúc là một tiếng vô cùng chua chát
Ma quái nào che dấu nghĩa làm chi
Tóc ảo mộng và bàn tay huyền họăc
Những cặp tình nhân ngày xưa đã mất
Hạnh phúc như vàng kia ôi hai tiếng dịệu kỳ
Nó lăn trên sàn như con súc sắc lăn đi
Ai nói đến hạnh phúc mắt thường buồn da diết
Như tiếng than dài nỗi tuyệt vọng chua cay
Dây đàn đứt trong tay người đánh nhịp
Nhưng tôi cho hạnh phúc con người có thật
Không phải trong mơ không phải trong mây
Mà ở nơi bến lạ bờ xa trên qủa đất này
Các anh tin hay không lời tôi nói
Tôi đã khổ đau nên có đủ quyền
Dẫu mặt trời cứ xa khi người ta bước tới,
Dẫu cho cổ con người dành cho tay đao phủ,
Dẫu cánh tay giang chờ đinh đóng treo lên,
Hạnh phúc con người vẫn có và tôi tin.

Tế Hanh dịch